Zakelijke psychologie

Marketeers, verkopers en ondernemers weten dat je klanten kennen het verschil maakt in of je wel of niet die ene lead, sales of klant scoort. Het doorgronden van klantgedrag staat al jaren bovenaan de takenlijst deze groepen. Vroeger hadden we het over de ‘black box’ waarin de consument ondoorgrondelijke beslissingen maakt. En dit is nog maar één toepassing van psychologie in de zakelijke wereld: HR, leiderschap, organisatie en werkplek design (thuiswerken!) horen er ook bij. Voor al deze werkgebieden zijn er allerlei onderzoeken en praktische handvatten waarmee je psychologie zakelijk kunt inzetten. Doe er je voordeel mee!

Focus op resultaat? Dan volgt psychologie vanzelf

“Voetbal doe je met je hoofd. De bal gaat nu eenmaal sneller dan de benen.”

Focus je op praktische toepassingen, dan wordt de inzet van psychologie in de zakelijke wereld concreet en doelgericht, ver verwijderd van het zweverige imago dat soms ten onrechte – maar soms ook terecht – aan het veld wordt toegekend. Door psychologische principes toe te passen met een duidelijk doel voor ogen – zoals het verbeteren van teamdynamiek, het verhogen van consumententevredenheid, of het optimaliseren van leiderschapsvaardigheden – wordt psychologie een essentiële en tastbare tool in het bereiken van bedrijfsdoelstellingen.

Wanneer organisaties hun koers bepalen en strategieën ontwikkelen om hun bedrijfsdoelen te bereiken, speelt psychologie een cruciale rol in het begrijpen en beïnvloeden van menselijk gedrag. Dit is niet alleen toepasbaar in het managen van werknemers, maar ook in het begrijpen van klanten en markten. Door inzichten uit de psychologie te integreren, kun je strategieën ontwikkelen die geworteld zijn in een diep begrip van menselijke motivaties en gedragingen. En dat leidt tot effectievere en efficiëntere resultaten. Zoals voetbalcoach Louis van Gaal stelt: Rennen is voor beesten. Je hebt een brein en een bal nodig voor voetbal.

Psychologie werkt als een brug tussen de menselijke aspecten van een organisatie en haar zakelijke doelstellingen. Daarmee is het een onmisbaar element in het plannen en uitvoeren van bedrijfsstrategieën: de psychologische hoek. Het is vandaag de dag een praktische noodzaak geworden voor elke organisatie die streeft naar groei, innovatie en duurzaam succes. Want als jij geen slim gebruikt van psychologie, dan doet je concurrentie het wél.

Toepassingen psychologie voor bedrijven

Psychologie opent de deur naar rendement. Het inzetten van psychologische principes kan leiden tot verbeterde werknemerstevredenheid en -betrokkenheid, wat op zijn beurt resulteert in hogere productiviteit en lagere verloopcijfers. Voor klantenrelaties betekent dit een dieper inzicht in consumentengedrag, wat kan resulteren in effectievere marketingstrategieën en sterkere klantloyaliteit. Door psychologie centraal te stellen, kunnen bedrijven niet alleen hun interne processen optimaliseren, maar ook hun marktpositie versterken, wat uiteindelijk leidt tot duurzame groei en winstgevendheid.

Per onderdeel werkt dat als volgt:

• Organisatiepsychologie duikt in de kern van menselijk gedrag binnen bedrijven, waarbij het zich richt op het optimaliseren van arbeidstevredenheid en efficiëntie. Het biedt handvatten om de dynamiek van teams te versterken, conflicten te navigeren en een positieve bedrijfscultuur te cultiveren, wat allemaal bijdraagt aan het algehele succes van een organisatie. Terugkerende thema’s zijn change management, digitale transformatie en procesverbeteringen. Kortom: hoe werken we?
• Bij consumentenpsychologie staan de drijfveren en gedragingen van consumenten centraal. Deze tak van psychologie helpt bedrijven te begrijpen waarom mensen bepaalde aankoopbeslissingen nemen en hoe ze emotioneel reageren op marketingstrategieën. Dit inzicht is cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve marketingcampagnes en het creëren van producten die resoneren met de doelgroep. Hier gaat het over customer experience, CRO, customer loyalty, klanttevredenheid (NPS), product experience management en service design. Oftewel: hoe ervaart de klant onze producten en diensten en hoe creëren we een lange termijn relatie die rendeert voor beiden?
• Leiderschapsontwikkeling in de context van psychologie focust op het verfijnen van de interpersoonlijke vaardigheden van leiders. Het gaat om het cultiveren van emotionele intelligentie, besluitvaardigheid en het vermogen om teams te inspireren en te motiveren. Deze psychologische benadering van leiderschap bevordert een omgeving waarin zowel individuen als teams kunnen floreren. Personal branding, persoonlijk leiderschap, het creëren van draagvlak, het uitdragen van visie en focus zijn hier de kernthema’s. Hoe wordt je de leider die de organisatie nodig heeft?
• In de hoek van Human Resources en talentbeheer speelt psychologie een sleutelrol bij het aantrekken, ontwikkelen en behouden van talent. Het gaat om het inzetten van psychologische principes om te zorgen voor een match tussen werknemers en de organisatie, wat leidt tot verhoogde betrokkenheid en lagere verloopcijfers. Onderwerpen zijn hier employee experience, competencies, loopbaanontwikkeling, change management en productiviteit. Hoe houdt je de werknemers blij en productief?
• Ergonomie en werkplekdesign gebruiken psychologische inzichten om werkomgevingen te creëren die welzijn en productiviteit stimuleren. Dit houdt in dat er rekening wordt gehouden met de mentale en fysieke behoeften van werknemers, wat resulteert in een gezondere, meer bevredigende en productievere werkplek. De slimme inrichting van kantoren heeft lange tijd weinig aandacht gehad: vandaar de opkomst van kantoortuinen. Door thuiswerken is hier meer aandacht voor gekomen. Hier kunnen de inzichten gewonnen door retailorganisaties ook om de hoek kijken, waar routing en plaatsing zorgen voor meer omzet.

Praktische psychologie in de zakelijke praktijk

Rory Sutherland geeft verbluffende inzichten in hoe bedrijven grote problemen oplossen met kleine aanpassingen die de menselijke aard goed begrijpen. In deze video doet hij uit de doeken hoe Tesla en Apple hun marketing doen:

Best practices om psychologie mee te nemen in je bedrijfsvoering

Direct maar een bedrijfspsycholoog in dienst nemen? Dat is wellicht iets te ambitieus voor de meeste bedrijven. Maar er zijn een aantal slimme stappen die je kunt ondernemen waarmee je snel effect sorteert.

1. Feedbackcultuur ontwikkelen: Moedig open en regelmatige feedback aan binnen teams om inzicht te krijgen in werknemerswelzijn en -motivatie. Zorg voor training in het geven en ontvangen van feedback.
2. Klanttevredenheidsonderzoeken: Voer regelmatig enquêtes uit om de behoeften en ervaringen van klanten te begrijpen en dienstverlening daarop af te stemmen. Zelfs het vragen naar de mening heeft al een positief effect op de beleving van je klanten, dit is het Hawthorn-effect. Nog beter is als je er ook daadwerkelijk iets mee doet.
3. Training in emotionele intelligentie: Bied werknemers trainingen aan om hun emotionele intelligentie te vergroten, wat de teamdynamiek en leiderschapskwaliteiten kan verbeteren. Zo maak je moeilijke vraagstukken beter bespreekbaar, werknemers weerbaarder en bouw je effectief aan de intrinsieke motivatie.
4. Implementeer werknemersenquêtes: Gebruik enquêtes om de werknemerstevredenheid en betrokkenheid te meten en te verbeteren.
5. Gebruik van psychometrische tests: Pas psychometrische tests toe bij het wervingsproces om beter inzicht te krijgen in de persoonlijkheden en vaardigheden van kandidaten. Kijk hiermee of er een culturele match is.
6. Consumentengedrag analyseren: Analyseer aankooppatronen en klantfeedback om marketing- en verkoopstrategieën te verfijnen. Waarom doet de klant wat hij of zij doet?
7. Investeer in leiderschapsontwikkeling: Bied leiderschapsprogramma’s aan die focussen op psychologische aspecten zoals empathie en besluitvorming. Betere leiders zorgen voor betere organisaties.
8. Creëer een inclusieve bedrijfscultuur: Ontwikkel programma’s die diversiteit waarderen en inclusiviteit bevorderen, wat kan leiden tot een rijkere bedrijfscultuur en innovatie. Volgens Gartner zal 25% van de Fortune 500 bedrijven in 2027 een actief beleid hebben voor neurodivergente medewerkers om de productiviteit te verbeteren.
9. Ergonomische werkplekken ontwerpen: Investeer in ergonomisch ontwerp van werkplekken om welzijn en productiviteit van werknemers te verhogen. Maak beleid wat verder gaat dan: hier is je bureau en stoel, veel plezier!
10. Toepassen van verandermanagement principes: Gebruik psychologische inzichten in verandermanagement om effectieve veranderingen binnen de organisatie te bewerkstelligen. Hoe groter de verandering, hoe groter de weerstand.
11. Ontwikkelen van customer experience strategieën: Maak gebruik van psychologische inzichten om de klantbeleving op elk touchpoint te optimaliseren, wat leidt tot hogere klanttevredenheid en loyaliteit.
12. Strategische bedrijfsplanning met psychologisch inzicht: Integreer psychologische inzichten in de strategische planning om de organisatie beter af te stemmen op zowel werknemers- als klantenbehoeften, wat de algehele bedrijfsprestaties kan verbeteren.